| |
|
|
|
|
|
| |
 Nawigacja |
|
| Kajak Port Szprotawa |
|
| Wa³y ¦l±skie |
|
| Epitafium Bart³omieja |
|
|
 Wa³y ¦l±skie, Boryna zabra³ Wa³y Chrobremu |
Krzysztofa Danielkowska
Boryna zabra³ wa³y Chrobremu
M.Boryna na Wa³ach ¦l±skich pod Szprotawk± (po prawej).
Wyniki prac Macieja Boryny nad Wa³ami ¦l±skimi maj± charakter prze³omowy. W polskiej powojennej literaturze tematu wiêkszo¶æ badaczy i autorów zgodzi³a siê na wczesno¶redniowieczn± metrykê najd³u¿szego w kraju ziemnego zabytku archeologicznego, nadaj±c mu nazwê Wa³y Chrobrego i widz±c w nim umocnienia wojenne skierowane przeciwko Niemcom. Dotychczas ferowana teoria mia³a jedn± istotn± wadê, a mianowicie brak jakichkolwiek dowodów.
Wed³ug Boryny, usilne emocjonalne obstawanie za niczym niepodpartymi propatriotycznymi teoriami wprowadza³o zamêt i skutecznie utrudnia³o rozszyfrowanie chronologii i funkcji zabytku. W pierwszych latach badañ i Boryna nie wiedzia³, komu przyporz±dkowaæ budowê artefaktu. Z tego samego powodu – brak dowodów. Jak to nierzadko bywa, upór i szczê¶liwy przypadek ukierunkowa³y badania na zupe³nie inne tory. W 2006 roku podczas przegl±du wa³ów w lesie pod Szprotaw± pozyskuje z wykopu pod sadzonki usytuowanym dok³adnie w wa³ach trzy fragmenty ceramiki.
Znalezisko oka¿e siê sensacyjne, ale dopiero za jaki¶ czas. Wyniki badañ ceramiki wskazywa³y na XIV/XV wiek. Boryna jednak ostro¿nie nie traktuje tego jako dowodu koronnego, ale podejmuje w badaniach zupe³nie inny trop. Odt±d poszukuje dowodów na zagadnienie genezy wa³ów w innym okresie historycznym, tj. w pó¼nym ¶redniowieczu. To by³ „strza³ w dziesi±tkê”. Okaza³o siê, ¿e archiwalne dokumenty traktuj± o budowie wa³ów i ich roli pocz±wszy od XIV wieku, nale¿a³o jedynie do nich dotrzeæ i je prawid³owo zinterpretowaæ. Wa³y ¦l±skie wed³ug niego to zapora graniczna Ksiêstwa G³ogowskiego jakich wtedy wiele, wznoszona w XIV/XV wieku. Boryna maj±c ju¿ w rêkach klucz, odkrywa pozosta³o¶ci nieznanych dot±d odcinków zabytku oraz natrafia na co¶ zupe³nie nowego – Wa³y Bytomskie. Przy okazji rozwiewa mg³ê wisz±c± nad równie tajemniczymi Wa³ami £u¿yckimi.
Dziêki odkryciom Boryny, wa³y daj± nam szeroki wgl±d w organizacjê pañstwowo¶ci na ¦l±sku w okresie pokolonizacyjnym. Odzwierciedlaj± stosunki graniczne, gospodarcze i komunikacyjne miêdzy ksiêstwami ¶l±skimi, pocz±wszy od pó¼nego ¶redniowiecza. Uzasadniaj± charakter i lokalizacjê dawnych siedzib rycerskich. S± tak¿e jednym z elementów pó¼no¶redniowiecznej sztuki militarnej. Dowodz± stanu ówczesnej znajomo¶ci topografii terenu, bêd±c równocze¶nie reliktem sztuki geodezyjnej. S± jednym z najcenniejszych obiektów ¶l±skiego dziedzictwa kulturowego.
Uwieñczeniem prac Boryny jest ksi±¿ka zatytu³owana „Wa³y ¦l±skie. Tajemnice dawnych granic”, wydana w 2011 roku, choæ jeszcze w 2013 roku badacz natrafia na nowe nieznane dot±d ¶lady artefaktu. Interesuj±cy siê od dawna problematyk± Wa³ów ¦l±skich prof. Hieronim Szczegó³a napisa³ o Borynie nastêpuj±co: …Jest on tak¿e autorem ok. 50 obszerniejszych publikacji popularno-naukowych, z których wiele ma charakter nowatorski i rozszerza nasz± wiedzê o przesz³o¶ci. Dotyczy to zw³aszcza ustaleñ jego badañ terenowych nad aktualnym stanem Wa³ów ¦l±skich. Badaniom terenowym w Borach po¶wiêci³ ponad 10 lat. Jego publikacja „Wa³y ¦l±skie. Tajemnice dawnych granic” zmusza wszystkich autorów zajmuj±cych siê t± problematyk± do cytowania… Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznacza Borynê jeszcze w 2008 roku odznak± za opiekê nad zabytkami.
Krzysztofa Danielkowska
Muzeum Ziemi Szprotawskiej im. Felixa Matuszkiewicza
ˆ2013
Zainteresowani ksi±¿k± Macieja Boryny o Wa³ach ¦l±skich winni zapytaæ o ni± w Muzeum Ziemi Szprotawskiej. Jest ona tak¿e dostêpna w formie ebooka - Wa³y ¦l±skie- Ebook |
Dodane przez muzeum
dnia sierpieñ 25 2013 13:25:37
1544 Czytañ ·
|
|
|
| Szprotawa i okolice |
|
| Puszcza Wiechlicka Go! |
|
| Pustynia Koz³owska |
|
| Park Drogowskazów |
|
| Ostatnie Artyku³y |
|
| Logowanie |
|
Nie jeste¶ jeszcze naszym U¿ytkownikiem? Kilknij TUTAJ ¿eby siê zarejestrowaæ.
Zapomniane has³o? Wy¶lemy nowe, kliknij TUTAJ.
|
|
|
